ΔΗΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Β΄ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

«2310 Fest – Ζήσε τη γειτονιά σου και την ιστορία της»

ΑΓΙΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ / ΛΗΤΑΙΑ ΠΥΛΗ

Ο ναός των Αγίων (ή Δώδεκα) Αποστόλων βρίσκεται νότια της οδού Αγίου Δημητρίου, σχεδόν σε επαφή με τα Δυτικά Τείχη, όπου υπήρχε η αρχαία Ληταία Πύλη. Δύο άλλα αρχιτεκτονικά στοιχεία που σώζονται στον γύρω από το ναό χώρο, το τμήμα ενός πρόπυλου και τμήμα της ανατολικής όψης κτίσματος νότια του ναού, καθώς και μία κτιστή υδατοδεξαμενή (“κινστέρνα”) βορειοδυτικά, πείθουν πως ο ναός των Αγίων Αποστόλων υπήρξε καθολικό μοναστηριού. Η χωρητικότητα μάλιστα της υδατοδεξαμενής (750 περίπου κυβικά μέτρα νερού) μας οδηγούν στο συμπέρασμα πως το μοναστήρι αυτό στα χρόνια της ακμής του θα ήταν πολυάνθρωπο.

Στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν αξιόλογες τοιχογραφίες και ψηφιδωτά άριστης τέχνης της εποχής των Παλαιολόγων (14ος αιώνας) που αποκαλύφθηκαν μόλις το 1940 κατά τη διάρκεια αναστηλωτικών εργασιών. Οι τοίχοι έχουν επιχριστεί με κονίαμα κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, όταν ο ναός μετατράπηκε από τους τούρκους σε μουσουλμανικό τέμενος (τζαμί) με το όνομα “Σοούκ-Σου τζαμί”. Το πότε κτίστηκε ο ναός των Αγίων Αποστόλων προκύπτει από μονόγραμμα του Πατριάρχη Νίφωνα, που υπάρχει χαραγμένο στα επιστύλια των δύο κιόνων της αψίδας του νάρθηκα και από επιγραφή χαραγμένη στο ανώφλι της νότιας εισόδου του ναού (μεταξύ 1312 και 1315). Είναι σταυροειδής τρουλωτός ναός της λεγόμενης “Μακεδονικής Σχολής”, μια και ο υψηλός κεντρικός του τρούλος εδράζεται στο τετράγωνο που σχηματίζουν τέσσερις καμάρες σε σχήμα σταυρού.

Το μνημείο, πέρα από την ιδιαίτερη αισθητική μορφολογία που συνθέτουν οι όγκοι του και τα επιμέρους αρχιτεκτονικά του στοιχεία, διακρίνεται για την πολύ ενδιαφέρουσα και περίτεχνη τοιχοποιία του (πλινθοπερίκλειστος). Προπαντός, στο ανατολικό τμήμα (ιερό) σχηματίζονται υπέροχα διακοσμητικά σχήματα, μαίανδροι και οδοντωτές ταινίες, που αποδεικνύουν οικοδομική τέχνη πολύ υψηλού επιπέδου.

Δείτε παρακάτω την αφίσα και το πρόγραμμα: