Ι. Αντικείμενο του προγράμματος
Αντικείμενο του προγράμματος είναι η υιοθεσία ενός μνημείου της Θεσσαλονίκης (ή άλλης πόλης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας) από ένα σχολείο (Γυμνάσιο, Γενικό ή Επαγγελματικό Λύκειο και Ε.Ε.Ε.Ε.Κ.), μια τάξη ή ομάδα μαθητών ενός σχολείου.

ΙΙ. Προτεινόμενα μνημεία:
Τα μνημεία της Θεσσαλονίκης που προτείνονται για υιοθεσία είναι ενδεικτικά τα:

• Ροτόντα
• Βυζαντινά Τείχη
• Ιερός Ναός των Δώδεκα Αποστόλων
• Κάζα Μπιάνκα
• Κτίριο Δημοτικής Πινακοθήκης
• Γενί Τζαμί
• Αρχαϊκός Ναός Θεσσαλονίκης

Οι σχολικές μονάδες μπορούν να υιοθετήσουν όποιο μνημείο επιλέξουν οι μαθητές και οι μαθήτριες σε συνεργασία με τους/τις εκπαιδευτικούς τους

ΙΙΙ. Σκοποί του προγράμματος:

• Να γνωρίσουν οι μαθητές/τριες τα μνημεία όχι μόνο εγκυκλοπαιδικά, αλλά να τα προσεγγίσουν με βιωματικό τρόπο, ώστε να αναπτύξουν το συναίσθημα του σεβασμού προς αυτά.
• Να ευαισθητοποιηθούν οι μαθητές/τριες έναντι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, να συνειδητοποιήσουν την ευθύνη μας απέναντί της και να υλοποιήσουν δράσεις για την προστασία της.
• Να ασκηθούν οι μαθητές/τριες στη διερευνητική, ανακαλυπτική, ομαδική εργασία και να συνεργαστούν μεταξύ τους, προκειμένου να αναδείξουν θέματα που σχετίζονται με την πολιτιστική κληρονομιά της πόλης μας.
• Να αναλάβουν δράσεις οι μαθητές/τριες, με σκοπό να μεταδώσουν τις γνώσεις και την ευαισθησία τους για τα μνημεία μας στους/στις συμμαθητές/τριές τους, σε μαθητές/τριες άλλων σχολείων (της Ελλάδας και του εξωτερικού), στον οικογενειακό τους περίγυρο και στην τοπική τους κοινωνία.
• Να αναπτύξουν πρωτοβουλίες οι μαθητές/τριες και να υποστηρίξουν ενώπιον των αρχών και φορέων της πόλης μας με διεκδικητικό τρόπο το αίτημά τους για προστασία των μνημείων μας.
• Να ασκηθούν οι μαθητές/τριες όσον αφορά τη συμμετοχή τους στα κοινά της πόλης μας και την επαφή τους με φορείς και δημόσιες υπηρεσίες.
• Να έρθουν σε επαφή οι μαθητές/τριες με εκπαιδευτικό υλικό, αλλά και να υλοποιήσουν δραστηριότητες που αναπτύσσουν και καλλιεργούν το ήθος του ενεργού και συνειδητοποιημένου δημοκρατικού πολίτη, ο οποίος με τη δράση του συμβάλλει στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στο πλαίσιο της τοπικής του κοινωνίας.

ΙV. Δράσεις στο πλαίσιο του προγράμματος:
ΙV. Α. Δράσεις για εκπαιδευτικούς

1. Το Σωματείο «Φίλοι Μνημείων Θεσσαλονίκης», σε συνεργασία με την Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας και την Εφορεία Αρχαιοτήτων της Θεσσαλονίκης, θα πραγματοποιήσει επιμορφωτικές συναντήσεις για τους/τις εκπαιδευτικούς που θα συμμετάσχουν στην υλοποίηση του προγράμματος. Οι επιμορφωτικές συναντήσεις θα αφορούν αφενός την παρουσίαση εκπαιδευτικού υλικού σχετικά με τα προς υιοθεσία μνημεία, αφετέρου την κατάθεση προτάσεων για δράσεις που θα αναλάβουν οι μαθητές/τριες κατά την υλοποίηση του προγράμματος.
2. Σε τακτά χρονικά διαστήματα, κατόπιν πρόσκλησης από την Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας, θα πραγματοποιούνται συναντήσεις των εκπαιδευτικών που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα, για ανταλλαγή απόψεων και ανατροφοδότηση σε σχέση με την πορεία υλοποίησης του προγράμματος.
3. Ήδη από το διδακτικό έτος 2015-2016 υλοποιήθηκαν δράσεις που αφορούσαν την προβολή των μνημείων στο εξωτερικό. Προς το σκοπό αυτό, το Υπουργείο Παιδείας, κατόπιν αιτήματος της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας, μας γνωστοποίησε τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις συντονιστών εκπαίδευσης του εξωτερικού. Ορισμένες από τις σχολικές μονάδες που μετείχαν στην υλοποίηση του προγράμματος ήρθαν σε επικοινωνίας με σχολεία του εξωτερικού. Στο πλαίσιο των δράσεων αυτών μαθητές και μαθήτριες από σχολεία που συμμετείχαν στο πρόγραμμα λειτούργησαν ως πρεσβευτές της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, προβάλλοντάς την σε ομηλίκους τους στο εξωτερικό. Στόχος του Σωματείου «Φίλοι Μνημείων Θεσσαλονίκης» είναι κατά την υλοποίηση του προγράμματος το διδακτικό έτος 2016-2017 να ενισχυθούν οι δράσεις αυτές με κατάλληλο προγραμματισμό και υποστήριξη εκπαιδευτικών και μαθητών/τριών.

ΙV. Β. Δράσεις για μαθητές/τριες
Οι εκπαιδευτικοί, με την υποστήριξη των σχολικών συμβούλων, θα σχεδιάσουν τις δράσεις υλοποίησης του προγράμματος. Ενδεικτικά εμείς προτείνουμε τις κάτωθι:
1. Οργανωμένες επισκέψεις έρευνας πεδίου στο μνημείο που θα υιοθετηθεί, ύστερα από κατάλληλη προετοιμασία και συνεννόηση με την αρμόδια Εφορία Αρχαιοτήτων. Κατά την επίσκεψη αυτή, ειδικός επιστήμονας από τις Εφορίες Αρχαιοτήτων θα ξεναγήσει τους/τις μαθητές/τριες στο μνημείο.
2. Εκπόνηση ερευνητικής εργασίας για το μνημείο που θα υιοθετηθεί (φωτογράφιση του μνημείου, βιβλιογραφική έρευνα, συγκέντρωση αρχειακού υλικού, ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις κλπ.)
3. Παραγωγή μονοτροπικού ή πολυτροπικού έντυπου ή ψηφιακού κειμένου ή τεχνημάτων προβολής του μνημείου. Τον τρόπο διάθεσης και κοινοποίησης του υλικού αυτού θα τον επιλέξουν οι μαθητές/τριες (προβολή στην ιστοσελίδα του σχολείου, διανομή εντύπων κλπ.)
4. Δημιουργία ιστοσελίδας ή blog για την προβολή του μνημείου, τη δημοσίευση του υλικού που θα έχουν παραγάγει οι μαθητές αλλά και των δράσεών τους σε σχέση με το μνημείο.
5. Διατύπωση προτάσεων προς τους αρμόδιους φορείς για την ανάδειξη και προβολή του μνημείου.
6. Δημιουργία δικτύου συνεργαζόμενων σχολείων για την προβολή των μνημείων. Συναντήσεις των μαθητών/τριών που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα. Ανταλλαγή γνώσεων, εντυπώσεων και εμπειριών.
7. Με πρωτοβουλία των μαθητών/τριών και ύστερα από συνεννόηση με την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων, τοποθέτηση πινακίδας στο χώρο του μνημείου ή ευπρεπισμός του χώρου του με εθελοντική εργασία.
8. Οργάνωση επισκέψεων σε ένα μνημείο μαθητών/τριών που δεν μετέχουν στο πρόγραμμα και ξενάγησή τους σε αυτό από μαθητές/τριες που έχουν υιοθετήσει το μνημείο.
9. Αποστολή εκπροσώπων των μαθητών/τριών σε συνελεύσεις του Δημοτικού Συμβουλίου ή του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, όπου θα καταθέσουν τις απόψεις τους για τον τρόπο ανάδειξης και προβολής του μνημείου.
10. Επαφές με σχολεία της Ομογένειας ή σχολεία άλλων κρατών, με σκοπό την προβολή και ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
11. Μόλις ολοκληρωθεί το πρόγραμμα, πραγματοποίηση εκδήλωσης προβολής του έργου των μαθητών/τριών και διάχυσης των αποτελεσμάτων του.

V. Τρόπος υλοποίησης του προγράμματος
Για την υλοποίηση του προγράμματος:
1. Η Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας, ειδικότερα ο Προϊστάμενος Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Δ.Ε., θα ζητήσουν τη συνδρομή και συνεργασία των αρμοδίων σχολικών συμβούλων δευτεροβάθμιας (γενικής παιδαγωγικής ευθύνης ή ειδικότητας) εκπαίδευσης.
2. Το Σωματείο «Φίλοι Μνημείων Θεσσαλονίκης» θα μεριμνήσει ώστε να υπάρξει η απαραίτητη συνεννόηση με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης για την υποστήριξη των εκπαιδευτικών και των μαθητών/τριών, αλλά και η στράτευση άλλων ειδικών επιστημόνων που μπορούν να συνεισφέρουν όσον αφορά τη διάθεση στους/στις εκπαιδευτικούς και μαθητές/τριες ενημερωτικού υλικού για κάθε μνημείο που θα υιοθετηθεί.

Με τη λήξη του διδακτικού έτους 2015-2016 ζητήθηκε η σύνταξη απολογιστικού σημειώματος από τους και τις εκπαιδευτικούς που υποστήριξαν μαθητές και μαθήτριές τους για την υλοποίηση του προγράμματος. Σταχυολογούμε από τα σημειώματα αυτά και παραθέτουμε ενδεικτικά αποσπάσματα που αφορούν την προστιθέμενη εκπαιδευτική αξία του προγράμματος για τους μαθητές και τις μαθήτριες που το υλοποίησαν.
«Είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν ένα από τα ομορφότερα ιστορικά κτίρια στην πόλη τους και μέσα απ’ αυτό την νεώτερη ιστορία της πόλης. Έμαθαν επίσης στοιχεία για την παλιότερη αρχιτεκτονική των κτιρίων της πόλης και τις μεθόδους αποκατάστασης των διατηρητέων κτιρίων… Θεωρούμε ότι το πρόγραμμα της υιοθέτησης μνημείων προσέφερε πολλά στα παιδιά, καθώς είναι ένας πολύ καλός τρόπος να μαθαίνουν βιωματικά την ιστορία της πόλης τους και όχι με στείρα αποστήθιση.» (2ο Πειραματικό Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης)
«Πολύ ενδιαφέρουσα και χρήσιμη η βιωματική προσέγγιση του μνημείου, η επαφή των μαθητών με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του που μαρτυρούν υψηλή αρχιτεκτονική αίσθηση και αποτυπώνουν το πέρασμα αιώνων και κατακτητών, η σύνδεση της ιστορίας του με την ζωή και τα γεγονότα της πόλης μας, η ευαισθητοποίησή τους σχετικά με την πολιτιστική μας κληρονομιά και η συνειδητοποίηση της δικής τους προσωπικής ευθύνης για τη διατήρησή τους… Πολύ καλή και χρήσιμη εμπειρία και ευκαιρία πολλαπλής ανατροφοδότησης σχετικά με την ιστορία και την αξία μνημείων – ντοκουμέντων της πολιτιστικής μας ταυτότητας και τοπικής ιδιοπροσωπίας.» (Αρσάκειο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης)
«Η δραστηριοποίηση στο πρόγραμμα υιοθεσίας μνημείου βοήθησε τους μαθητές να συνειδητοποιήσουν ότι η διασφάλιση και η ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς συναποτελούν την ιδιαίτερη ταυτότητά μας και η επαφή και η γνώση με την ιστορική εμπειρία προσφέρουν πνευματικό, ηθικό και γνωστικό εξοπλισμό απέναντι σε ανάγκες της σύγχρονης εποχής. Αξιοποίησαν τη χρήση των Νέων Τεχνολογιών στο πλαίσιο του ψηφιακού γραμματισμού, ανέπτυξαν προσωπική και συλλογική ευθύνη και συνεργασία ως μέλη μιας ομάδας, ευαισθητοποιήθηκαν ως προς την περιβαλλοντική τους συνείδηση και οργάνωσαν την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της εργασίας τους.» (Αρσάκειο ΓΕ.Λ. Θεσσαλονίκης)
«Οι μαθητές που συμμετείχαν, ωφελήθηκαν πολλαπλά: γνωστικά, παιδαγωγικά και κοινωνικά. Αρχικά οι γνώσεις οι οποίες αποκόμισαν από την επαφή τους με το μνημείο, για το ίδιο το κτήριο αλλά και για ολόκληρη την εποχή του 20ου αι, τους έφεραν πιο κοντά στον τόπο τους και την συλλογική τους αυτογνωσία. Επιπλέον, παίρνοντας μέρος σε δραστηριότητες, στα πλαίσια ομάδων, αισθάνθηκαν περήφανοι γιατί απέκτησαν συγκεκριμένους ρόλους και ενήργησαν υπεύθυνα και δημιουργικά σε όλες τις απαιτήσεις που τους ζητήθηκαν. Είδαν με άλλη ματιά την πόλη, τους ανθρώπους και διάφορους εργαζόμενους στο χώρο εργασίας τους και απέκτησαν όμορφες εμπειρίες και βιώματα. Το μνημείο πλέον είναι για αυτούς «δικό τους» καθώς είναι ευαισθητοποιημένοι σε ό,τι αφορά αυτό και την εποχή του…. Ο συντονισμός και η οργάνωση ενός πολιτιστικού προγράμματος στο σχολείο μας, μας έδωσε ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση, όπως και σε προηγούμενες εμπειρίες, από ανάλογα προγράμματα. Στην συγκεκριμένη όμως περίπτωση νιώσαμε το συνεχές και αμείωτο ενδιαφέρον των παιδιών για συνάντηση και δράση και αισθανθήκαμε την ανάγκη τους να νιώσουν μοναδικοί και ξεχωριστοί μέσα στο χώρο του σχολείου. Μια τέτοια δράση εκτός του ότι δίνει ζωή στο χώρο του σχολείου, δημιουργεί ευαίσθητους και δημιουργικούς πολίτες που με τη συμμετοχή τους θα εκφράζουν άποψη για το μέλλον της πόλης…. Από την άλλη, οι αντιδράσεις και τα σχόλια όσων παρακολούθησαν την παρουσίαση στο τέλος της χρονιάς, μας έδωσαν αισιοδοξία και ικανοποίηση αφού η δουλειά και το έργο όλης της χρονιάς βρήκε θετική ανταπόκριση και πιστεύουμε ότι προκάλεσε το ενδιαφέρον και άλλων μαθητών να συμμετέχουν μελλοντικά σε αντίστοιχα προγράμματα.» (1ο Γυμνάσιο Πεύκων)
«Καταρχήν οι μαθητές ασχολήθηκαν με το κοινωνικό ζήτημα της αποκατάστασης, προστασίας και διάσωσης των διατηρητέων κτιρίων της πόλης μας και γενικότερα της χώρας μας. Ήρθαν αντιμέτωποι με τα προβλήματα που υπάρχουν (έλλειψη προσβασιμότητας για άτομα με κινητικά προβλήματα, καθυστέρηση αποκατάστασης πολλών διατηρητέων) και έψαξαν να βρουν λύσεις. Ανέλαβαν πρωτοβουλίες για την ανάδειξη του θέματος και πρότειναν λύσεις (την τοποθέτηση εξωτερικού ανελκυστήρα στο κτίριο, την αναπαραγωγή ακουστικού υλικού για άτομα με προβλήματα όρασης) προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Μέσω του προγράμματος επίσης, εκτός από την επαφή τους με την πολιτισμική μας κληρονομιά και την ευαισθητοποίησή τους σε πολιτισμικά θέματα, επιτεύχθηκε, σε συνδυασμό με το μάθημα των μαθηματικών, η μελέτη γεωμετρικών στοιχείων που συναντώνται στο κτίριο αυτό (γεωμετρικά σχήματα, μοτίβα, κ.τ.λ.) και η ενεργός συμμετοχή των μαθητών στη διαδικασία της μάθησης. Όσον αφορά τις Τέχνες και την Ιστορία, εξοικειώθηκαν με αρχιτεκτονικά (εκλεκτικισμός) και καλλιτεχνικά ρεύματα παλαιότερων εποχών (βυζαντινές και μεταβυζαντινές εικόνες, έργα χαρακτικής, έργα ζωγραφικής, κ.α.), ασχολήθηκαν με την τοπική ιστορία της πόλης μας, απέκτησαν κριτική σκέψη και βελτιώθηκαν σε κοινωνικές και άλλες δεξιότητες όπως συμμετοχή σε ομάδες, συνεργατικότητα, προαγωγή του προφορικού και γραπτού λόγου και εμπλουτισμός του λεξιλογίου… Ήταν ένα εξαιρετικό πρόγραμμα. Δουλέψαμε πολύ με τους μαθητές και αποτελεσματικά. Οι μαθητέςπου συμμετείχαν ευχαριστήθηκαν το πρόγραμμα και τους εντυπωσίασε τόσο η ιστορία του κτιρίου όσο και η βιωματική επίσκεψη μιας και κανείς απ’ τους μαθητές δεν είχε επισκεφθεί μέχρι τότε το συγκεκριμένο κτίριο που φιλοξενεί τη Δημοτική Πινακοθήκη του δήμου Θεσσαλονίκης, αλλά ούτε και κάποιο αντίστοιχο κτίριο. Είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν από κοντά τα εξαίρετα μοτίβα, την υπέροχη αρχιτεκτονική του κτιρίου καθώς και τα έργα τέχνης που φιλοξενούνται στο κτίριο αυτό. Καταφέραμε έτσι μία διαθεματική, βιωματική προσέγγιση η οποία απέδωσε τα μέγιστα σε όλους τους τομείς με τους οποίους ασχοληθήκαμε (Διατηρητέα, Μνημεία, Μαθηματικά, Ιστορία, Τέχνες, Πολιτισμός, Φωτογραφία).» (2ο Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. Πυλαίας-Χορτιάτη)
«Οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα μνημείο της γειτονιάς, όχι ιδιαίτερα γνωστό, απέκτησαν γνώσεις γι’ αυτό, ασχολήθηκαν με έρευνα στο πεδίο και έδειξαν ενδιαφέρον για την προβολή του… Θετικές εντυπώσεις, γιατί έδωσε την ευκαιρία στους μαθητές να ασχοληθούν με ένα μνημείο από κοντά, να γνωρίσουν καλύτερα τη γειτονιά του σχολείου και την ιστορία της και να την προβάλουν προς τα έξω.» (Εκκλησιαστικό Γυμνάσιο Λύκειο Νεάπολης Θεσσαλονίκης)
«[Εντύπωση] θετική και πολύ ενδιαφέρουσα… με μεγάλη πιθανότητα να συνεχιστεί το ίδιο πρόγραμμα με το ίδιο θέμα και την προσεχή χρονιά, προκειμένου να ολοκληρωθούν κάποιες παράλληλες δράσεις.» (1ο ΕΠΑΛ Αμπελοκήπων)
«Τα οφέλη για την ομάδα που υλοποίησε το πρόγραμμα υπήρξαν περισσότερο από θετικά. Θα λέγαμε αξιόλογα. Ενημερώθηκε, ευαισθητοποιήθηκε, δραστηριοποιήθηκε, συνδιαλέχθηκε, συνεργάστηκε και εργάστηκε για την ανάδειξη του μνημείου ενδοσχολικά και διασχολικά. Αποτύπωσε πλευρές δράσης που μπορούν να αξιοποιηθούν για την πολιτισμική ανάδειξη και άλλων μνημείων του Κόσμου, καθώς επίσης κάθε μέλος ωφελήθηκε προσωπικά από την ατομική συμβολή του στις επιμέρους δραστηριότητες… Ο αρχικός σχεδιασμός και η πραγμάτωσή του υπήρξαν ανέλπιστα συμβατοί, δεδομένου του περιορισμένου χρόνου διεξαγωγής των δράσεων (λίγοι σχολικοί μήνες) και κυρίως του πλήθους των δραστηριοτήτων που επιχειρήθηκαν… Η ανάδειξη και προβολή του μνημείου, παρ’/όλα αυτά, παραμένει μερική – με την έννοια ότι δεν έγινε εμπεριστατωμένη παρουσίαση ή/και ανάπτυξη όλων των πλευρών του μνημείου. Το ίδιο αποσπασματική παραμένει και η έρευνα και παρουσίαση των μνημείων με τα οποία ασχολήθηκαν τα σχολεία της ομογένειας εξαιτίας του περιορισμένου χρόνου δράσης για εκείνους … Η γενικότερη εκτίμηση είναι πολύ ικανοποιητική και θα είναι ιδιαίτερα σημαντικό να συνεχιστεί το πρόγραμμα και στα επόμενα έτη. Η κεκτημένη εμπειρία θα οργανώσει αποδοτικότερα τα αποτελέσματα και τα οφέλη. Η ανασύνθεση των ομάδων εργασίας (οι εφετινές μαθήτριες / μέλη δεν θα μπορέσουν να συνεχίσουν το πρόγραμμα γιατί θα είναι στην Γ’ Λυκείου) από την έναρξη του έτους [2016-17] πιθανώς θα επιδράσει ακόμη πιο δυναμικά και δημιουργικά.» (Πειραματικό Λύκειο Παν. Μακεδονίας)
«Οι μαθητές/τριες που συμμετείχαν κατέκτησαν τις πληροφορίες που αναζήτησαν σχετικά με τον ναό, αφού χρειάστηκε να τις επαναξιοποιήσουν και να τις αναπλαισιώσουν στο υλικό που παρήγαγαν για την προβολή του μνημείου. Επίσης, με την έρευνα που πραγματοποίησαν σε πολίτες και το υλικό που παρήγαγαν οι ίδιοι ενεργοποίησαν τον κοινωνικό ρόλο τους και διοχέτευσαν τη δημιουργικότητά τους. Υπό αυτή την έννοια, η επαφή τους με το μνημείο που υιοθέτησαν έγινε βιωματική… Αποτέλεσε ευχάριστη εμπειρία η συνεργασία μεταξύ των μαθητών των δύο διαφορετικών ηλικιακών ομάδων, καθώς και ο ενθουσιασμός για το αποτέλεσμα του υλικού που παράχθηκε.» (Πειραματικό Σχολείο Α.Π.Θ.)
«Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο παρατηρήθηκε η διέγερση του ενδιαφέροντος των παιδιών και η πιο ελεύθερη δραστηριότητά τους, ειδικά εκτός της τάξης. Ειδικότερα σημειώθηκε ότι η βυζαντινή τέχνη ως μέσο-εργαλείο ενίσχυσε την ικανότητα αφομοίωσης των «εικόνων» που περιλαμβάνονται στα κείμενα και ότι τα παιδιά εφάρμοσαν μια πιο μεθοδική, και σταδιακή προσέγγιση εντοπισμού των θεματικών κέντρων ενός κειμένου, επιδεικνύοντας μια μεγαλύτερη άνεση στη διατύπωση της προσωπικής τους γνώμης. Συνεπώς ο έλεγχος της αναγνωστικής ικανότητας των παιδιών, όπου η ανάγνωση συνοδεύεται από την πρόσληψη της σχετικής πληροφορίας, κατέστη ευκολότερα εφικτός. Ακόμη ασκήθηκαν στην αναζήτηση του ηθικού μηνύματος κάθε μορφής γραπτού λόγου που οδηγεί στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας. Τέλος η αισθητική εμπειρία συνέβαλλε στην πολύπλευρη ανάπτυξη της νοημοσύνης, τόσο σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες όπως και σε μαθητές με ειδικές ικανότητες, καθώς προσέφερε πλήθος συμβόλων για επεξεργασία… Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο παρατηρήθηκε ότι όταν τα διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα συνυφαίνονται και αλληλοσυμπληρώνονται σε έναν κοινό εκπαιδευτικό σκοπό, τότε οι μαθητές μέσα από μια βιωματική διαδικασία οδηγούνται σε μια βαθύτερη γνωριμία με τον πολιτισμό τους, ασκούνται στην ομαδική εργασία και καλλιεργούν τη συνεργασία Ακόμη ευαισθητοποιούν τις αισθήσεις, αποκτούν περιβαλλοντική συνείδηση (εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους για την κατάσταση του αρχαιολογικού χώρου του παλαιοχριστιανικού ναού), καλλιεργούν τη φαντασία, και τη δημιουργική τους σκέψη… Εφόσον τα καλλιτεχνικά μαθήματα είναι προαιρετικά και η προσήλωση στο γνωστικό αντικείμενο πραγματικότητα, επιβάλλεται η αξιοποίηση αντίστοιχων δράσεων. Τότε μόνο το σχολείο, αξιοποιώντας τη ζωή στη σχολική τάξη, μπορεί να προετοιμάσει ουσιαστικότερα τους μαθητές για τη ζωή.» (Γενικό Εκκλησιαστικό Λύκειο-Γυμνάσιο Νεαπόλεως Θεσσαλονίκης)
«Οι μαθητές/τριες έλαβαν ποικίλα μαθησιακά οφέλη διότι είδαν μνημεία που δεν γνώριζαν, έμαθαν ιστορικά και πολιτιστικά στοιχεία που τους βοήθησε να κάνουν συσχετίσεις με άλλα μαθήματα όπως ιστορία, καλλιτεχνικά, γεωμετρία, αρχιτεκτονική. Επίσης ανέπτυξαν απόψεις, πρωτοβουλία και απέκτησαν εμπειρία από πολιτιστικά θέματα παρότι είναι συνηθισμένοι σε θέματα τεχνικής κατεύθυνσης… Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα δημιούργησε ενδιαφέρον, αναζητήσεις, πνεύμα συνεργασίας, ποικίλα συναισθήματα.» (1ο ΕΠΑΛ Θεσσαλονίκης)